Op 10 december 1698 namen de Staten van Utrecht het besluit de kerk van Leersum te erkennen als zelfstandige gemeente, die ook een eigen predikant mocht hebben. De hervormde kerkgemeenschap heeft altijd een belangrijke plaats ingenomen in de dorpsgemeenschap. Tot in de twintigste eeuw was bijvoorbeeld de diaconale zorg van groot belang voor de inwoners. In vroeger tijden behoorde bijna de hele Leersumse bevolking tot de hervormde kerk. Vandaag de dag telt de gemeente om en nabij 1500 leden. De Michaëlkerk, de voormalige Hervormde gemeente van Leersum, wil een eigentijdse, open en gastvrije gemeente zijn. Ze wil bewust van historie en tradities haar plek innemen in het dorp en tussen de mensen, met een open oog en oor voor het leven van vandaag de dag en de wereld om ons heen. Daarbij wil ze trouw zijn aan het evangelie en aan het belijden van de kerk der eeuwen. De gemeente kerkt in het van oorsprong Romaanse kerkgebouw uit de 13e eeuw langs de Rijksstraatweg, middenin het centrum van Leersum. Het kerkgebouw is in de vorige eeuwen tweemaal naar het noorden vergroot. Sinds 2004 is aan de zijde van het Kerkplein het nieuwe Michaëlhuis in gebruik als ontmoetingscentrum van de gemeente. Het samengaan van oud en nieuw -historische dorpskerk en eigentijds ontmoetingscentrum- tekent tegelijk de uitdaging die de Michaëlkerk voor zich ziet: in verbondenheid met de ons in een eeuwenlange traditie overgeleverde geloofsinhoud datzelfde geloof op een eigentijdse en aansprekende wijze gestalte te geven. De gemeente is divers samengesteld, zowel qua leeftijd, achtergrond als geloofsbeleving. Deze diversiteit en pluriformiteit worden als waardevol ervaren en bieden ruimte voor verschil in opvattingen, al zullen door de kerkenraad in sommige situaties vanzelfsprekend ook bepaalde keuzes gemaakt moeten worden die richtinggevend zijn. Ondanks deze verschillen is er sprake van onderlinge verbondenheid en betrokkenheid, hetgeen o.a. tot uiting komt in het grote aantal gemeenteleden dat bereid is een taak binnen de gemeente op zich te nemen en hier heel trouw in is. De Michaëlkerk gemeente vormt sinds 15 maart 2009 een federatie met de Johanneskerk te Leersum. Jeugd- en jongerenwerk geschiedt gezamenlijk evenals de aktie Kerkbalans. Door de verschillende colleges wordt gezocht naar verdere vormen van overleg en samenwerking. Ook het kerkblad, dat om de drie weken verschijnt, is een gezamenlijke uitgave. Enkele malen per jaar worden gezamenlijke diensten gehouden.